Муҳожирлик кундалиги: Қирғизстонга қайғу ва ғурур олиб келган террорчилик ҳужуми

Москва яқинида амалга оширилган фожиали ҳужум қирғизистонликлар ҳаётига бевосита таъсир қилмоқда.

Террорчилик ҳужуми содир этилгандан кейин бу фожиа ҳақида қирғизистонликларга тегишли бўлган хабарлар ҳам кела бошлади. Уларнинг бири мамлакатни қайғуга солди.

Тириклик ғамида юришган эди

Москва яқинидаги “Крокус Сити Холл” концерт залида 22 март куни амалга оширилган террорчилик ҳужуми оқибатида қирғизистонлик икки ёш қиз ҳам ҳалок бўлган. Ҳужум натижасида 139 киши ҳалок бўлиб, бугунга қадар улардан 120 нафарининг шахси аниқланди.

Сал аввалроқ 24 ёшли Эдита Жусупова ва 20 яшар Маиза Гульжигит қизи йўқолган шахслар рўйхатига киритилгани ҳақида айтилган эди. Шундан буён Москвадаги Қирғизистон элчихонаси уларни қидираётган эди. Иккала қиз ҳам концертлар залидаги кафеларда официант бўлиб ишлаб келишгани маълум.

Кеча, 26 март куни Россия Фавқулодда ҳодисалар вазирлиги террорчилик акти натижасида ҳалок бўлганлар рўйхатини янгилади. Янгиланган рўйхатда изланаётган икки қизнинг исми-шарифи ҳам чиққан.

Маълумки, ҳужум пайтида ҳалок бўлганларнинг шахсини аниқлаш осон бўлмаяпти, чунки қурбонларнинг аксарияти ёнида ҳужжати бўлмаган, айримларининг ҳолати эса таниб бўлмайдиган даражада. Шу сабабли уларнинг шахси генетик текширувлар натижасидагина аниқланиши мумкинлиги айтилган.

Террорчиларга алоқадорликда гумонланмоқда

Кеча шунингдек Қирғизистоннинг Ўш шаҳрида туғилган Алишер Қосимовнинг қўлга олингани ҳақида хабар тарқалди. Маълум бўлишича, у террорчиликда айбланаётган шахсларга ўз квартирасини ижарага бериб турган. Суд 32 ёшли ишбилармонни тергов тугагунга қадар қамоққа олиш ҳақида ҳукм чиқарди.

Россия нашрлари тарқатган хабарга кўра, Алишер Қосимов фожиа содир бўлган Красногорск шаҳрида ишбилармонлик билан шуғулланади. Судда Қосимов террорчиларнинг режалари ҳақида ҳеч нарса билмаслигини ва бўлгани уларга ижарага квартира бериб турганини айтган. Ижарачилар унга интернетдаги “Авито” иловаси орқали чиқишган.

Россия фуқаролигини олган Алишернинг уч фарзанди бўлиб, оиласи билан Красногорск шаҳрида яшаб келади. Акаси билан бирга ушбу шаҳарда чойхонаси бор.

Қирғизистон Ташқи ишлар вазирлиги Алишер Қосимовнинг 2014 йилда Қирғизистон фуқаролигидан чиққани ва шу боис унга ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш мамлакатнинг дипломатик ва консуллик хизматлари бурчига кирмаслигини айтиб чиқди.

Фожиа билан боғлиқ қалбни ғурурга тўлдирувчи хабарлар ҳам бор.

Мен қирғизман! Олға Қирғизистон!

Террорчилик содир бўлган куни эртасигаёқ интернет манбаларда қирғизистонлик 15 ёшли Ислам Халилов ҳақида қалбни ғурурга тўлдирувчи хабарлар тарқалди. Ҳужум пайтида Ислом ўзини йўқотиб қўймай, хизмат мақсадларида фойдаланиш учун берилган карточка-калитидан фойдаланиб, хизмат эшикларини очиб бериш орқали юздан ортиқ фуқаронинг ҳаётини сақлаб қолган.

Ислам Халилов концертлар залининг гардеробида ишлаб келаётган эди. Ола-тасир бошланганда ўсмир аввалига қўрқиб кетган. Кейин ўзини қўлга олиб, қаёққа қочишини билмай ўзини ҳар томонга ураётган одамларга йўл кўрсатиб, хизмат учун фойдаланиладиган йўллар орқали уларни ташқарига, хавфсиз жойга олиб чиққан.

Бу хабар кенг тарқалгач, Россия мусулмонлар диний бошқармаси Исламни “Хизматлари учун” медали билан тақдирлашга қарор қилган. Мукофот унга шу ҳафта жума намозидан кейин топшириладиган бўлди.

Машҳур реп куйчиси Моргенштерн эса ёш қаҳрамон оиласига мукофот сифатида миллион Россия рублини жўнатганини айтиб чиқди. Ислам энди ҳаёти анча енгиллашини айтиб, куйчига миннатдорчилик билдирди. Ўтган йили Украина уруши сабаб Россияда тақиқланган реп куйчиси Моргенштернга Бишкек шаҳрида концерт беришга рухсат берилмаган эди.

Москванинг машҳур “Спартак” футбол клуби ҳам ёш қаҳрамонни тақдирлаш мақсадида ўз стадионига таклиф қилиб, машҳур футболчилар билан учраштирган. Унга бутун йил давомида “Спартак”нинг Москвада ўтадиган барча ўйинларига бепул кириш ҳуқуқини берувчи ҳужжат ҳам совға қилишган. Асли футболга қизиқувчи Ислам учун энди футбол карьераси бошланса ажабмас.

Ижтимоий тармоқларда айримлар Ислам Халиловнинг Росияда туғилгани ва Россия фуқароси эканини айтиб, ортиқча ғурурга ўрин йўқлигини ҳам айтиб чиқишган. Афтидан, бунга унинг фамилияси “унчалик қирғизча бўлмагани” ҳам сабаб бўлган бўлиши мумкин. Бунга жавобан ўсмир видео ёзиб, қўллаб-қувватлаганларнинг ҳаммасига миннатдорчилик билдирган ва қирғиз тилида, “Мен қирғизман, Қирғизистон, олға!” деган сўзларни айтган.

Яна бир қирғизистонлик, 32 ёшли Рустам Бақтибеков ҳам ўша фожиа куни ўнлаб одамларни ёнғин бўлаётган бинодан олиб чиқишга кўмаклашгани маълум бўлди. Буни ўша куни кафега овқатлангани келган рус мижозларидан бири тасдиқлаган.

Хабарларга кўра, Рустам бир гуруҳ ҳамкасбларини хавфсиз жойга олиб бориб қўйгач, яна бино ичига қайтиб кирган, ярадорларни ва хушидан кетганларни ташқарига олиб чиқишга киришган. Рустам асли иссиқкўллик бўлиб, Москвага 2010 йилда ўқишга борган ва ўқишдан кейин ўша ерда ишлаб, яшаб келади.

Меҳнат муҳожирларнинг турмуши оғирлашди

“Крокус Сити Холл”даги фожиадан кейин Россия куч хизматлари ва Миграция хизмати ходимлари меҳнат муҳожирлари орасида қаттиқ текширишларни бошлаганлар. Кўпчилик ҳужжатларидаги камчиликлар туфайли жаримага тортилиб, ҳатто мамлакатдан чиқариб юборилмоқда.

Муҳожирларга бепул юридик хизмат кўрсатиши билан машҳур бўлган россиялик ҳуқуқбон Валентина Чупик террорчилик ҳужумидан кейин унга 2,5 мингдан кўпроқ қўнғироқлар бўлганини айтиб чиқди. Унга мурожаат қилганлар асосан марказий осиёлик меҳнат муҳожирлари бўлиб, улар ўзларини полиция ходимлари тўхтатиб, ФХХ идораларига топшираётгани ва у ерда сўроқ қилинаётганиларидан шикоят қилишган.

“Медиазона. Марказий Осиё” нашри берган маълумотга кўра, 30 нафар муҳожир ўзига нисбатан қийноқлар қўллангани ҳақида шикоят қилган. Шикоятлар асосан Москвадан, Санкт-Петербург ва Екатеринбург шаҳарларидан келиб тушмоқда.

Қирғизистон Ташқи ишлар вазирлиги тарқатган маълумотга кўра, бугун Москванинг “Шереметьево” аэропортида 40 дан ортиқ қирғизистонлик Россияга киритилмасдан, юртига қайтарилишини кутиб ўтиришибди. Уларга аэропортдан ташқарига чиқишга рухсат берилмаяпти.

Бу одамлар бир пайтлар Россияда амалга оширилган қоидабузарлик учун жаримага тортилган ёки “қора рўйхатга” киритилган шахслар экани маълум бўлди. Аэропортда элчихона томонидан уларга емак ва сув бериш ташкил қилинган.

Эслатиб ўтамиз, 22 март куни кечқурун Москва яқинидаги «Крокус Сити Холл» концертлар залида уюштирилган террорчилик ҳужуми натижасида 139 киши ҳалок бўлган. 150 нафардан ортиғи тан жароҳатлари олишган.

Бу иш бўйича бугунга қадар 8 киши ҳибсга олинган. Уларнинг барчаси Тожикистон фуқаролари. Шу сабаб Россияда тожикларга нисбатан нафрат кайфиятлари кучаймоқда. Тожикистон расмийлари Россиядаги тожик фуқароларига уйларидан чиқмай туришни тавсия қилишмоқда.

Оқбура, Бишкек.

Расм интернетдан олинди